Çölyak Hastalığı Belirtileri: Herkeste Farklı Ortaya Çıkabilen Sessiz Sinyaller

Çölyak hastalığı, çoğu kişinin sandığının aksine yalnızca ishal ve kilo kaybıyla seyreden bir sindirim rahatsızlığı değildir. Günümüzde çölyak; bağırsaklar başta olmak üzere sinir sistemi, cilt, kemikler ve hormonal dengeyi etkileyebilen çok yönlü bir hastalık olarak kabul edilmektedir. Bu nedenle belirtiler kişiden kişiye büyük farklılık gösterebilir ve çoğu zaman uzun süre fark edilmeden ilerleyebilir.

Özellikle yetişkinlerde çölyak, klasik sindirim belirtileri olmadan da ortaya çıkabilir. Hatta birçok kişide hastalık, sindirim sistemi dışındaki şikâyetlerle kendini belli eder.

Sindirim Sistemi Belirtileri: En Bilinen Ama En Yanıltıcı Olanlar

Çölyak hastalığında ince bağırsakta oluşan hasar, besinlerin yeterince emilememesine yol açar. Bu durum sindirim sistemi belirtilerinin temel nedenidir.

İshal ve Dışkı Değişiklikleri

Yağ emiliminin bozulmasıyla birlikte dışkı:

• Açık renkli

• Yağlı ve kötü kokulu

• Hacimli ve zor temizlenen
  bir yapı kazanabilir. Ancak bu tablo her hastada görülmez ve özellikle yetişkinlerde daha silik seyredebilir.

Karın Şişkinliği ve Ağrı

Emilemeyen besinler bağırsakta fermente olur ve gaz oluşumuna neden olur. Bunun sonucunda:

• Yemek sonrası belirgin şişkinlik

• Karında basınç hissi

• Yaygın, künt ağrılar
  ortaya çıkabilir. Bu belirtiler sıklıkla “hassas bağırsak” ile karıştırılır.

Kabızlık

Çölyak her zaman ishal ile ilerlemez. Bazı kişilerde bağırsak hareketleri yavaşlar ve uzun süreli kabızlık gelişir. Bu durum, çölyak tanısının gözden kaçmasına en sık neden olan durumlardan biridir.

Sindirim Dışı Belirtiler: Çölyak’ın En Sık Atlanan Yüzü

Çölyak hastalığı yalnızca bağırsaklarla sınırlı kalmaz. Emilim bozukluğu ve bağışıklık sisteminin etkileri, vücudun farklı bölgelerinde belirti verebilir.

Kansızlık

Demir emiliminin bozulmasına bağlı olarak:

• Sürekli halsizlik

• Baş dönmesi

• Çabuk yorulma
  görülebilir. Ağızdan demir takviyesine rağmen düzelmeyen kansızlık, çölyak için önemli bir uyarı işaretidir.

Kemik ve Eklem Şikâyetleri

Kalsiyum ve D vitamini eksikliği nedeniyle:

• Kemik yoğunluğunda azalma

• Kemik ve eklem ağrıları

• Kolay kırıklar
  ortaya çıkabilir. Bu durum uzun vadede kemik erimesine yol açabilir.

Cilt Belirtileri

Çölyakla ilişkili özel bir cilt tablosu olan dermatit herpetiformis:

• Şiddetli kaşıntı

• Küçük, su dolu kabarcıklar

• Dirsek, diz, kalça ve saçlı deride simetrik döküntüler
  ile kendini gösterir. Bu döküntüler bağırsak belirtileri olmasa bile görülebilir.

Sinir Sistemi ve Zihinsel Belirtiler

Çölyak hastalarında sinir sistemiyle ilişkili belirtiler sanıldığından çok daha yaygındır.

Beyin Sisi

Birçok kişi gluten maruziyeti sonrası:

• Odaklanma güçlüğü

• Unutkanlık

• Zihinsel yavaşlama
  yaşadığını ifade eder. Bu durum genellikle geçicidir ancak günlük yaşamı belirgin şekilde etkileyebilir.

Baş Ağrısı ve Migren

Tekrarlayan baş ağrıları ve migren atakları çölyak hastalarında sık görülebilir ve glutensiz beslenme ile azalabilir.

Ruhsal Belirtiler

Çölyak hastalığında:

• Depresif duygu durumu

• Kaygı

• İçe kapanma ve motivasyon düşüklüğü
  daha sık görülür. Bunun nedeni hem besin eksiklikleri hem de bağışıklık sisteminin beyin kimyası üzerindeki etkileridir.

Önemli Bir Nokta

Çölyakta belirtilerin hafif olması, hastalığın hafif olduğu anlamına gelmez. Bazı kişilerde çok az şikâyet varken bağırsak hasarı ileri düzeyde olabilir. Bu nedenle belirtilerin şiddeti tek başına yol gösterici değildir.

Sonuç

Çölyak hastalığı belirtileri:

• Herkeste aynı şekilde ortaya çıkmaz

• Sindirim sistemiyle sınırlı değildir

• Zaman içinde değişkenlik gösterebilir

Uzun süredir açıklanamayan sindirim sorunları, kansızlık, kemik ağrıları, cilt döküntüleri, zihinsel bulanıklık veya ruhsal değişimler bir arada ya da tek başına görüldüğünde çölyak mutlaka akılda tutulmalıdır.